Snel naar
We zitten midden in een tijd van verandering. In 2025 zijn thema’s als duurzaamheid, technologie en gezondheid niet langer toekomstvisies, maar dagelijkse realiteit. De fysieke leefomgeving – de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen – ondergaat een zichtbare transformatie. Van energieleverende gebouwen tot slimme steden en klimaatadaptieve wijken: het gebeurt allemaal nu.
In dit artikel nemen we je mee langs acht thema’s die vandaag de dag bepalend zijn voor het fysieke domein. Wat zien we op dit moment gebeuren? Welke innovaties zijn inmiddels praktijk? En hoe geven we samen vorm aan een leefomgeving die klaar is voor de wereld van morgen?
Duurzaamheid is in 2025 niet langer een ambitie, maar een randvoorwaarde bij ruimtelijke ontwikkeling. Gebouwen leveren energie terug, bouwplaatsen worden afvalvrij ingericht en steden ontwikkelen zich rond het principe van circulaire economie.
Wat zien we?
Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (2024), Sectorstudie: Duurzame gebouwen en openbare ruimte.
In 2025 zien we dat de circulaire economie verder vorm krijgt in de fysieke leefomgeving. Materialen uit oude gebouwen worden hergebruikt in nieuwe projecten, en afvalstromen worden beter beheerd en opnieuw ingezet. Dit principe wordt steeds vaker toegepast in de bouwsector, met circulaire gebouwen die volledig uit herbruikbare materialen bestaan, op een afvalvrije bouwplaats.
Opvallend is de opkomst van:
Bron: PBL (2025), Hoofdlijnen Werkprogramma Planbureau voor de Leefomgeving
Fossiele energie is aan het verdwijnen uit ons straatbeeld. In de huidige leefomgeving zijn windmolens, zonnepanelen en warmtenetten gemeengoed geworden. Tegelijkertijd worden steden en dorpen klimaatadaptief ingericht – met slimme oplossingen voor hevige regenval, droogte en hitte.
Voorbeelden:
Bron: PBL (2025), Hoofdlijnen Werkprogramma Planbureau voor de Leefomgeving
Waar beton ooit de boventoon voerde, ontstaat nu ruimte voor groen. Verticale tuinen, buurtmoestuinen en stadboerderijen sieren de stedelijke omgeving. Groen wordt strategisch ingezet om zowel de leefbaarheid als de gezondheid te verbeteren.
Ook bij de inrichting van wijken en straten is gezondheid een leidend principe:
Bron: PBL (2025), Hoofdlijnen Werkprogramma Planbureau voor de Leefomgeving
De woningnood blijft een groot vraagstuk, maar creatieve oplossingen winnen terrein. Tiny houses, flexwoningen en co-living zijn inmiddels een waardevol onderdeel van het woonaanbod. Overheden en ontwikkelaars zetten in op slimme verdichting en innovatieve bouwvormen.
Wat gebeurt er nu?
Langdurige droogte én hoosbuien stellen nieuwe eisen aan ons watersysteem. Daarom wordt in 2025 volop geïnvesteerd in klimaatbestendig waterbeheer.
Innovaties die we zien:
Deze oplossingen maken onze steden veerkrachtiger en toekomstbestendig.
Bron: PBL (2025), Hoofdlijnen Werkprogramma Planbureau voor de Leefomgeving
De stad van 2025 is verbonden, adaptief en efficiënt. Dankzij technologieën als AI, big data en IoT zijn steden in staat om realtime beslissingen te nemen die bijdragen aan duurzaamheid én comfort.
Praktische toepassingen:
Naast gemak zorgen deze systemen ook voor meer veiligheid, betere dienstverlening en nieuwe werkgelegenheid.
Bron: Smart Cities Dive (2025), 6 smart cities trends to watch
De inrichting van de leefomgeving speelt een cruciale rol in ons mentale en fysieke welzijn. In 2025 zien we een duidelijke focus op gezondheid: steden worden ontworpen om mensen in beweging te brengen, sociale interactie te stimuleren en stress te verminderen.
Kenmerken van een gezonde leefomgeving:
Bron: PBL (2025), Hoofdlijnen Werkprogramma Planbureau voor de Leefomgeving
De toekomst van onze leefomgeving wordt nú vormgegeven – door beleidsmakers, ontwerpers, technici, bewoners en ondernemers. De opgaven zijn groot, maar de kansen nog groter. Door te investeren in duurzaamheid, innovatie en gezondheid bouwen we aan een leefomgeving die klaar is voor de toekomst.
Schakel onze hulp in voor jouw vraagstukken voor advisering, uitbesteding, opleidingen, projecten of interim management oplossingen. Op afstand vanaf onze eigen kantoren of bij jou op locatie, voor elk vraagstuk – kort of lang, eenvoudig of complex – hebben wij een oplossing. Wij zorgen voor expertise die precies aansluit op uw wensen en zetten graag net die stap extra. Dat maakt ons dé specialist binnen de fysieke leefomgeving.
Ontzorging in uw belangrijkste processen
Kennis en capaciteit voor uw vraagstuk, op afstand of bij u op locatie
Landelijke dekkingsgraad
Heldere communicatie
Onze professionals hebben ervaring met de dynamiek en ontwikkelingen binnen verschillende organisaties, zoals:
Als organisatie binnen de fysieke leefomgeving is het onze missie om bij te dragen aan het verbeteren en verduurzamen van onze leefomgeving middels een unieke combinatie van projecten, advies en uitbesteding, interim management oplossingen en opleidingen. Op deze manier helpen we bij het behalen van de doelen van onze opdrachtgevers en ook aan de (ontwikkels) doelen van onze medewerkers. Dagelijks halen we zo het beste uit onszelf en elkaar naar boven.
De druk op bedrijven om transparant te zijn over hun duurzaamheidsprestaties neemt toe. Overheden, investeerders en consumenten verwachten meer inzicht in de impact van organisaties op mens, milieu en maatschappij. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) speelt hierin een grote rol en zorgt ervoor dat bedrijven aan strengere rapportage-eisen moeten voldoen.
Maar nu, kort na de invoering van de richtlijn, heeft de Europese Commissie verrassende wijzigingen aangekondigd. Wat betekenen deze aanpassingen voor bedrijven? Wie krijgt nog te maken met de verplichtingen en hoe verandert de toekomst van duurzaamheidsrapportage? In deze blog legt duurzaamheidsadviseur Linda van Hees uit wat de CSRD inhoudt, welke gevolgen de recente ontwikkelingen hebben en welke kansen deze richtlijn biedt.
Wat is de CSRD
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een EU-richtlijn die sinds 2024 bedrijven verplicht om transparant te rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen. De CSRD vervangt de eerdere Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en introduceert uniforme Europese rapportagestandaarden, waardoor duurzaamheidsrapportages betrouwbaarder en beter vergelijkbaar worden. De richtlijn verplicht bedrijven om te rapporteren over milieu, sociale aspecten en governance (ESG), vergelijkbaar met de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Het doel is tweeledig: enerzijds meer transparantie creëren over duurzaamheidsrisico’s en anderzijds bedrijven stimuleren om hun impact te verbeteren.
Echter, recentelijk heeft de Europese Commissie aangekondigd dat de rapportageverplichtingen versoepeld worden. Dit roept vragen op: wie blijft onder de CSRD vallen, welke verplichtingen gelden nog steeds en wat betekent dit voor bedrijven die zich al voorbereidden op de oorspronkelijke eisen?
Voor wie geldt de CSRD?
Door de recent aangekondigde wijzigingen is het aantal bedrijven dat verplicht moet rapporteren waarschijnlijk kleiner dan aanvankelijk gedacht. De drempel voor verplichting is verhoogd, wat betekent dat vooral grotere bedrijven nog onder de rapportageplicht vallen. De huidige situatie:
Vanaf 2025: Ondernemingen die voldoen aan minimaal twee van de volgende criteria:
Vanaf 2026:
Wat betekent de CSRD voor bedrijven?
De invoering van de CSRD brengt nieuwe rapportageverplichtingen met zich mee, maar door de recent aangekondigde versoepelingen kan de impact per bedrijf verschillen. Oorspronkelijk moesten bedrijven jaarlijks uitgebreide rapportages opstellen over hun duurzaamheidsprestaties, wat niet alleen interne inspanningen vereiste, maar ook samenwerking met grote ketenpartners. Hoewel deze verplichtingen deels versoepeld worden, blijft transparantie cruciaal: bedrijven die achterblijven in hun rapportage kunnen reputatieschade oplopen, klanten verliezen of moeite hebben om talent aan te trekken.
Tegelijk biedt de CSRD waardevolle kansen. Bedrijven krijgen beter inzicht in hun duurzaamheidsprestaties, ontdekken verbeterpunten en kunnen zich sterker profileren in de markt. De richtlijn geeft ondernemers inzicht in hoe men toekomstbestendiger kan worden door bijvoorbeeld processen efficiënter af te stemmen, grondstoffen te hergebruiken en duurzamere samenwerkingen aan te gaan. Zelfs met de versoepelingen blijft de CSRD een belangrijke stap naar een duurzamer bedrijfsleven.
Wat betekent dit voor gemeenten en provincies?
Hoewel gemeenten en provincies geen toezicht hoeven te houden op de CSRD – deze taak ligt bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) – kunnen zij wel een belangrijke rol spelen in het stimuleren van verduurzaming. Overheden kunnen samenwerking en duurzaamheidsinitiatieven faciliteren en hun vestigingsbeleid afstemmen op de inzichten die de CSRD biedt.
Bedrijven kunnen de rapportage beschikbaar stellen aan gemeentes, waardoor deze extra inzicht krijgen in de impact van de onderneming op mens en milieu, evenals de effecten van duurzaamheidsthema’s op de ontwikkeling, prestaties en positie van de onderneming. Dit biedt waardevolle ondersteuning bij processen zoals vergunningverlening, het bepalen van vestigingsbeleid en milieutoezicht. Bovendien kan de informatie uit de CSRD-rapportage dienen als bewijslast voor het voldoen aan duurzaamheidseisen bij grote aanbestedingen. Ondanks de recente wijzigingen in de verplichtingen blijft de CSRD dus een nuttig instrument voor beleidsvorming op lokaal en regionaal niveau.
De CSRD: een uniforme standaard voor duurzaamheid en transparantie
De invoering van de CSRD blijft een belangrijke stap vooruit op het gebied van transparantie en duurzaamheid. Dankzij de bredere criteria, uniforme Europese standaarden en verplichte rapportages krijgen bedrijven, klanten, overheden en de samenleving meer inzicht in de impact van ondernemingen. Door de integratie van ESG-criteria en het gebruik van een gestandaardiseerde rapportage wordt het vergelijken van bedrijven eenvoudiger en betrouwbaarder.
De recente aanpassingen zorgen ervoor dat minder bedrijven onder de verplichtingen vallen, maar voor degenen die nog steeds moeten rapporteren, blijft de CSRD een krachtig instrument om duurzaamheid te integreren in de bedrijfsstrategie. Bedrijven worden aangemoedigd om duurzaamheid niet alleen als verplichting te zien, maar ook als een kans om zich te onderscheiden in de markt.
De kracht van Lybrae Nederland
De toekomst van onze leefomgeving wordt nú vormgegeven, door beleidsmakers, ontwerpers, technici, bewoners en ondernemers. De opgaven zijn groot, maar de kansen nog groter. Door te investeren in duurzaamheid, innovatie en gezondheid bouwen we aan een leefomgeving die klaar is voor de toekomst.
Schakel onze hulp in voor jouw vraagstukken voor advisering, uitbesteding, opleidingen, projecten of interim management oplossingen. Op afstand vanaf onze eigen kantoren of bij jou op locatie, voor elk vraagstuk – kort of lang, eenvoudig of complex – hebben wij een oplossing. Wij zorgen voor expertise die precies aansluit op jouw wensen en zetten graag net die stap extra. Dat maakt ons dé specialist binnen de fysieke leefomgeving.
Stel je eens voor: een Nederland waarin miljoenen woningen comfortabeler, energiezuiniger, duurzaam én toekomstbestendig zijn. Dat is precies het doel van het Nationaal Isolatie Programma (NIP). Met dit ambitieuze plan wil de overheid vóór 2030 maar liefst 2,5 miljoen woningen isoleren, met extra aandacht voor huizen met een laag energielabel (E, F, G). Gemeenten spelen hierin een cruciale rol en vertalen het landelijke programma naar een eigen, lokale aanpak. Benieuwd hoe dit precies werkt en welke voordelen er voor jou zijn? Lees verder.
Deze blog is geschreven door Amarens van Bentum, Adviseur Duurzaamheid bij Lybrae.
Subsidie voor het NIP
Om dit programma van de grond te krijgen, is er vanuit het Rijk een forse subsidie beschikbaar: de Specifieke Uitkering Lokale Isolatie Aanpak (SPUK LAI). Met een totaalbudget van ruim 4 miljard euro wordt er per gemeente gewerkt aan een passende isolatiestrategie die écht effect heeft. Dit geld kan helpen om isolatieprojecten te versnellen, waardoor huiseigenaren en huurders snel kunnen profiteren van lagere energiekosten en een comfortabeler huis.
Energie besparen via 4 actielijnen
Het NIP is geen one-size-fits-all aanpak. Het programma is slim opgezet in vier actielijnen die samen de impact maximaliseren:
Duurzaam wonen zonder de natuur te verstoren
Tijdens het isoleren van woningen is er meer aan de hand dan alleen energiebesparing. Een belangrijke uitdaging tijdens het isoleren is het beschermen van kwetsbare diersoorten zoals vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen. Deze dieren gebruiken vaak huizen en gebouwen als broed- of schuilplaatsen en kunnen tijdens verduurzamingswerkzaamheden per ongeluk worden verstoord of zelfs gedood. Gemeenten stellen een Soorten Management Plan (SMP) op om deze dieren te beschermen tijdens de werkzaamheden.
Dit plan, gebaseerd op uitgebreid ecologisch onderzoek, legt vast welke maatregelen nodig zijn om de leefgebieden van beschermde diersoorten te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Denk hierbij aan het creëren van vervangende broedplaatsen of het tijdelijk stilleggen van werkzaamheden tijdens het broedseizoen. Het doel? Het vinden van de juiste balans tussen verduurzaming en natuurbescherming. Zo werken we samen niet alleen aan een duurzamer, maar ook een natuurvriendelijker Nederland.
De energietransitie en het NIP
Wist je dat de gebouwde omgeving verantwoordelijk is voor 37%* van het totale energieverbruik in Nederland? Hiermee verbruikt de gebouwde omgeving de meeste energie van alle sectoren in Nederland. Dus, wie woningen isoleert: bespaart energie. En daarmee is de energietransitie erg geholpen. Energie die je niet verbruikt, hoef je immers ook niet op te wekken. Elke geïsoleerde woning helpt ons dichter bij een energiezuinig land.
Met het NIP verlagen we de energierekening, verkleinen we het risico op energiearmoede, en dragen we bij aan een eerlijke energietransitie. Niet iedereen heeft de middelen om te investeren in een warmtepomp of zonnepanelen, maar aan iedere woning valt wel iets te verduurzamen. Ieder beetje helpt, van grote ingrepen tot het vervangen van een gloeilamp door een LED-lamp.
*de Monitor Energiebesparing Gebouwde Omgeving 2021 van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Hoe kan Lybrae Nederland u helpen bij de uitvoer van het NIP?
Het is duidelijk dat de uitvoer van het NIP complex en veelomvattend is. Adviseurs van Lybrae hebben de nodige kennis en expertise in huis om uw organisatie vlot op weg te helpen bij de planvorming en uitvoering van het NIP en de Lokale Isolatie Aanpak.
Ook kan ondersteuning worden geboden op andere vlakken van de energietransitie. Denk bijvoorbeeld aan het begeleiden van projecten, het leveren van kennis en advisering of het uitvoeren van energielabel certificeringen. Wij bieden de kennis en ervaring die nodig is. Klaar om samen met ons de energietransitie te versnellen? Neem contact op.
De kracht van Lybrae Nederland
Schakel onze hulp in voor jouw vraagstukken voor advisering, uitbesteding, opleidingen, projecten of interim management oplossingen. Op afstand vanaf onze eigen kantoren of bij jou op locatie, voor elk vraagstuk – kort of lang, eenvoudig of complex – hebben wij een oplossing. Wij zorgen voor expertise die precies aansluit op jouw wensen en zetten graag net die stap extra. Dat maakt ons dé specialist binnen de fysieke leefomgeving.
Met de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is participatie een kernonderdeel van ruimtelijke plannen geworden. In een tijd waarin elke vierkante meter telt, is het belangrijker dan ooit om de beschikbare ruimte optimaal te benutten en alle betrokkenen een stem te geven. Deze hernieuwde focus op participatie in een tijd van veel ruimtelijke uitdagingen roept wel vragen op: Hoe nieuw is deze vorm van participatie eigenlijk? Welke kansen en valkuilen brengt deze wetgeving met zich mee? En hoe zorgen we ervoor dat participatie meer is dan een formaliteit en daadwerkelijk leidt tot betere, duurzamere plannen? In deze blog bespreken we de belangrijkste kansen en uitdagingen van participatie onder de Omgevingswet.
Deze blog is geschreven door Anna Boshuis, Adviseur Ruimtelijke Ontwikkeling bij Lybrae.
Een hernieuwde focus op participatie
Participatie in de ruimtelijke ordening is niet helemaal nieuw. Ook onder de oude Wet ruimtelijke ordening (Wro) was het al verplicht om belanghebbenden, waaronder burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties, te betrekken. Informatie- en inspraakavonden kwamen echter vaak laat in het proces, wanneer de plannen al grotendeels vastlagen en er weinig ruimte voor invloed was.
De Omgevingswet gaat hierin een stap verder door participatie juist aan het begin van het planproces te plaatsen. Het doel? Knelpunten sneller aanpakken, juridische conflicten verminderen en de kwaliteit van de plannen verbeteren. Participatie is daarmee overigens geen vervanging voor rechtsbescherming. Het is een aanvullende manier om belanghebbenden te betrekken, terwijl de mogelijkheden om bezwaar of zienswijzen in te dienen blijven bestaan.
Flexibele invulling van participatie
De Omgevingswet biedt gemeenten veel vrijheid om participatie naar eigen inzicht vorm te geven. Deze flexibiliteit maakt maatwerk mogelijk, waardoor participatie beter kan aansluiten bij de lokale context en de specifieke behoeften van betrokkenen. Maar de keerzijde van deze vrijheid is dat participatievormen sterk kunnen verschillen per gemeente, wat kan leiden tot verwarring en ongelijkheid onder belanghebbenden. Het ontbreken van duidelijke richtlijnen over participatie kan er ook voor zorgen dat bepaalde groepen – zoals mensen met minder tijd, kennis of middelen – minder goed gehoord worden.
De voordelen van vroege participatie
Door belanghebbenden tijdig bij plannen te betrekken, door ze al vroeg tijdens de planvorming in te lichten en om input te vragen, kunnen mogelijke zwakke punten snel worden herkend en bijgestuurd. Dit zorgt niet alleen voor betere plannen, maar ook voor een soepeler verloop van de procedures. In een tijd waarin de druk op de beschikbare ruimte steeds groter wordt, is het van belang om alle kennis en perspectieven te benutten. Participatie zorgt ervoor dat belanghebbenden zich gehoord voelen, wat het draagvlak voor plannen kan vergroten. De Omgevingswet stimuleert het betrekken van belanghebbenden in een eerder stadium dan voorheen. Dit zorgt voor meer flexibiliteit en aanpassingsmogelijkheden voordat een plan definitief wordt.
Daarnaast zorgt de vormvrijheid binnen de Omgevingswet voor speelruimte bij gemeenten in hoe ze participatie willen vormgeven. Dit biedt kansen om een bredere groep in de samenleving aan te spreken dan wat zich eerder betrokken voelde binnen de officiële procedure (via bijvoorbeeld bezwaarschriften of zienswijzen).
De valkuilen van Participatie
Hoewel participatie veel voordelen biedt, zijn er ook risico’s. Participatie kan misverstanden oproepen, vooral als betrokkenen denken dat ze een vetorecht hebben. Dit speelt vooral bij gevoelige plannen met een “Not In My Backyard” (NIMBY) effect, waarbij persoonlijke belangen botsen met maatschappelijke doelen. Een goede uitleg over wat participatie wel en niet behelst, is daarom van belang om teleurstellingen en juridische conflicten te voorkomen.
Bovendien kan een gebrek aan heldere richtlijnen zorgen voor ongelijkheid. Zonder duidelijk beleid lopen we het risico dat vooral mensen met de tijd, kennis en middelen gehoord worden, terwijl andere groepen buiten de boot vallen. Maar hoe toetst een rechter of er voldoende geparticipeerd is als het toch tot juridische procedures komt? In het eerste half jaar na het in werking treden van de Omgevingswet zijn er al verschillende rechterlijke uitspraken geweest, waarin de bezwaar makende partijen aangeven dat er onvoldoende geparticipeerd is. Uit de uitspraken blijkt dat er getoetst wordt aan de hand van de aard, de urgentie en de impact van de activiteit. Er is geen regel wanneer participatie geslaagd is, zoals bijvoorbeeld het creëren van draagvlak, maar participatie moet wel enige betekenis hebben.
Succesvol participeren onder de Omgevingswet: Hoe pakken we dat aan?
Participatie moet toegankelijk zijn voor iedereen. Dit vraagt om een diversiteit aan participatiemogelijkheden, zoals fysieke bijeenkomsten, digitale platforms en schriftelijke consultaties, zodat iedereen een stem heeft, ongeacht hun achtergrond of vaardigheden. Een voorbeeld hiervan kunnen de ‘Omgevingstafels’ worden, binnen het ‘informele’ voorproces van de planvorming. Het al dan niet digitaal uitbreiden van deze aanpak naar bredere groepen betrokkenen (afhankelijk van de aard en impact van het plan), kan de toegankelijkheid verder vergroten.
Kortom: participatie is geen doel op zich, maar een middel om betere, meer gedragen plannen te realiseren. Met duidelijke communicatie, een brede aanpak en oog voor diverse belangen kan participatie onder de Omgevingswet daadwerkelijk een verschil maken. Het vraagt om een voortdurende dialoog en een transparante, eerlijke houding van zowel gemeenten als andere betrokkenen. Zo zorgen we ervoor dat participatie niet slechts een verplicht nummer is, maar een waardevolle stap naar duurzamere en beter gedragen ruimtelijke ontwikkelingen.
Expertise voor de Omgevingswet
De Omgevingswet brengt belangrijke veranderingen teweeg rondom het vakgebied van ruimtelijke ontwikkeling. Zo is er nu nog maar één omgevingsplan en is er meer inbreng van initiatiefnemers van ruimtelijke projecten. Onze experts adviseren en helpen u graag met het optimaal inregelen van deze wijzigingen. Zij hebben ervaring met de dynamiek en ontwikkelingen binnen verschillende organisaties, zoals:
Als organisatie binnen de fysieke leefomgeving is het onze missie om bij te dragen aan het verbeteren en verduurzamen van onze leefomgeving middels een unieke combinatie van projecten, advies en opleidingen. We dragen op deze manier bij aan de doelen van onze opdrachtgevers, als ook aan de (ontwikkel) doelen van onze medewerkers.
De kracht van Lybrae Nederland
Schakel onze hulp in voor jouw vraagstukken voor advisering, uitbesteding, opleidingen, projecten of interim management oplossingen. Op afstand vanaf onze eigen kantoren of bij jou op locatie, voor elk vraagstuk – kort of lang, eenvoudig of complex – hebben wij een oplossing. Wij zorgen voor expertise die precies aansluit op jouw wensen en zetten graag net die stap extra. Dat maakt ons dé specialist binnen de fysieke leefomgeving.
In Nederland vertrouwen we al jaren op een stabiele en betrouwbare infrastructuur voor elektriciteit en gas. Maar, door (onder andere) de noodzaak om te stoppen met de gaswinning in Groningen en de ambitieuze klimaatagenda met als doel om in 2050 volledig van het gas af te zijn, is het voorgaande ineens niet meer zo vanzelfsprekend. De energietransitie vraagt namelijk om ingrijpende aanpassingen in zowel onze industrie als ook in onze huishoudens. En, wat is dan nodig om deze transitie mogelijk maken?
Deze blog is geschreven door Linda van Hees, Beleidsmedewerker Duurzaamheid bij Lybrae.
Duurzame energiebronnen
Elektrisch verwarmen lijkt een voor de hand liggende oplossing, zeker nu we weten dat steenkoolcentrales niet langer een duurzaam alternatief bieden. Er wordt volop ingezet op hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind. Tegelijkertijd zien we een explosieve groei in het gebruik van elektrische voertuigen, wat de vraag naar elektriciteit alleen maar verder opdrijft.
Hier botst onze ambitie op de realiteit: ons huidige elektriciteitsnet is namelijk niet berekend op deze razendsnelle toename in vraag. Dit leidt tot nieuwe uitdagingen zoals netcongestie. Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnetwerk de hoeveelheid opgewekte en gevraagde stroom niet meer efficiënt kan verwerken, waardoor er knelpunten ontstaan. Dit zorgt ervoor dat nieuwe bedrijven en woonwijken soms maanden of zelfs jaren moeten wachten om aangesloten te worden, waardoor de energietransitie vertraagt. Hoe kunnen we deze obstakels overwinnen en samenwerken aan een duurzame toekomst?
Het elektriciteitsnet: Uitdagingen en belemmeringen
Ons huidige elektriciteitsnet is ontworpen voor de bestaande vraag, maar met de overstap naar duurzame energiebronnen en het afbouwen van aardgasgebruik, stijgt de vraag naar elektriciteit aanzienlijk. Bovendien gebruiken we niet de hele dag door evenveel stroom. De piekmomenten liggen vooral ‘s ochtends vroeg en ‘s avonds, wanneer iedereen thuis is. Overdag gebruiken huishoudens minder stroom, terwijl bedrijven juist meer elektriciteit verbruiken.
Met stroom uit kolencentrales is de toevoer naar het net eenvoudig te reguleren: de productie kan direct worden aangepast aan de vraag. Maar bij wind- en zonne-energie is dit een stuk lastiger. Wind en zon zijn namelijk niet altijd voorspelbaar, en de toevoer varieert sterk gedurende het jaar. Bovendien is de capaciteit van het elektriciteitsnet niet overal gelijk; stedelijke gebieden hebben van oudsher een zwaardere infrastructuur dan het buitengebied, waar de vraag traditioneel lager was.
De uitdaging is om ons net zo in te richten dat het zelfs tijdens piekmomenten blijft functioneren. Dit betekent dat het net berekend moet zijn op het zwaarste piekmoment, ook al komt dit misschien maar één keer per jaar voor. Zowel aan de invoerkant als aan de uitvoerkant moeten aanpassingen worden gemaakt om deze pieken te kunnen opvangen. Klinkt eenvoudig, maar zo simpel zijn de uitwerkingen helaas niet.
Wat doet de netbeheerder om netcongestie te voorkomen?
Netbeheerders in heel Nederland werken hard aan het versterken van het elektriciteitsnet. Verdeelstations worden uitgebreid en er komen nieuwe verdeelstations bij. Daarnaast worden de kabels tussen deze stations verzwaard. Maar alleen het verzwaren van het net is niet genoeg. We moeten ook ons energieverbruik slimmer aanpakken. Daarom onderzoeken netbeheerders de mogelijkheden van nieuwe contractvormen, vooral voor bedrijven, waarbij ze wel een aansluiting krijgen, maar tijdens piekmomenten het net niet extra belasten. Deze nieuwe contractvormen moeten echter eerst worden goedgekeurd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM), om ervoor te zorgen dat ze eerlijk zijn en geen concurrentievervalsing veroorzaken.
Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar opslagsystemen om pieken in opwekking op te vangen. Zo kijkt men naar grote containers vol met batterijen of door de teveel opgewekte energie om te zetten in waterstof wat op een later moment weer energie kan leveren. Op dit moment worden windmolens of zonnepanelen uitgeschakeld als er te veel energie wordt opgewekt, wat natuurlijk zonde is van de duurzame energie die kan worden opgewekt.
Wat kunnen gemeenten, bedrijven en inwoners doen?
De oplossing ligt niet alleen bij de netbeheerders; ook gemeenten, bedrijven en inwoners kunnen bijdragen aan het ontlasten van het elektriciteitsnet.
Zijn de klimaatdoelen van 2050 wel haalbaar?
Als Nederland deze doelen wil behalen zullen we allemaal moeten samenwerken en verantwoordelijkheid nemen. Netbeheerders blijven de infrastructuur verbeteren en nieuwe vormen van netwerkgebruik mogelijk maken. Bedrijven werken samen om de vraag naar elektriciteit beter te verdelen en piekmomenten te verminderen om netcongestie te voorkomen. De Rijksoverheid ondersteunt deze inspanningen met beleid en regelgeving om nieuwe oplossingen en de verzwaring van het elektriciteitsnet mogelijk te maken. Door gericht te investeren in de toekomst van ons elektriciteitsnet en de energie-infrastructuur, zet de overheid de koers uit richting een klimaatneutraal Nederland.
Hoe Lybrae jouw partner kan zijn in de energietransitie
Om deze ambitieuze doelen te bereiken is expertise en samenwerking onmisbaar. Lybrae biedt gespecialiseerde diensten aan op het gebied van energie en duurzaamheid en kan bedrijven, gemeenten en andere overheden ondersteunen bij het ontwikkelen en implementeren van oplossingen die passen binnen de energietransitie.
Zo voeren we projectopdrachten uit voor zowel Rijksoverheden als voor gemeenten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de begeleiding en het verzorgen van de rapportages voor de informatieplicht en het uitvoeren van energiecontroles voor onder andere supermarkten, veehouderijen en horeca ondernemingen. Daarnaast leiden onze projectleiders diverse duurzaamheidsprojecten uit op locatie bij onze opdrachtgevers, bijvoorbeeld bij bestaande of nieuwe woningbouwlocaties waar verduurzamingsmaatregelen worden getroffen. Wij nemen de verantwoordelijkheid vanaf de projectomschrijving tot aan het eindresultaat uit handen.
De kracht van Lybrae Nederland
Schakel onze hulp in voor jouw vraagstukken voor advisering, uitbesteding, opleidingen, projecten of interim management oplossingen. Op afstand vanaf onze eigen kantoren of bij jou op locatie, voor elk vraagstuk – kort of lang, eenvoudig of complex – hebben wij een oplossing. Wij zorgen voor expertise die precies aansluit op jouw wensen en zetten graag net die stap extra. Dat maakt ons dé specialist binnen de fysieke leefomgeving.
Met trots lanceren wij per 1 januari 2024 onze nieuwste entiteit binnen de Lybrae Nederland groep: Lybrae NextLeaders. Bij Lybrae NextLeaders vindt u het topsegment van interim- en projectmanagers binnen het fysieke domein. Doorgewinterde teamleiders, afdelingshoofden, strategische proces-, project- en programmamanagers die zich uitvoerig hebben bewezen binnen de overheid en affiniteit en ervaring hebben met complexe (project)opdrachten.
Direct inzetbare interim- en projectmanagers voor uw organisatie
Onze interim managers beschikken over de expertise om complexe veranderingsprocessen, strategische projecten en programma’s met succes te begeleiden. Dankzij hun uitgebreide werkervaring zijn ze bekend met de uitdagingen die het hedendaagse politieke speelveld binnen verschillende overheidsinstanties met zich meebrengt. Zij hebben hun sporen verdiend in verschillende eindverantwoordelijke posities. Onze managers kenmerken zich(zelf) door hun bestuurlijke sensitiviteit, hun resultaatgerichtheid en leiderschapskwaliteiten waarin de verbinding met verschillende stakeholders centraal staat.
‘Met Lybrae NextLeaders als toevoeging aan de Lybrae Nederland Groep kunnen we overheden op alle niveaus in het fysieke domein volledig ontzorgen. Onze management-experts vormen een hechte samenwerking met de teams van onze opdrachtgevers om de uitdagingen en doelen van hun organisatie ten volle te begrijpen. Met deze inzichten als basis creëren zij op maat gemaakte plannen om de gestelde doelen te verwezenlijken en de organisatie te versterken.’ Joris Behagel
Joris Behagel, Business Unit Directeur Lybrae NextLeaders (links) & Paul Schoneveld, Interim Manager Lybrae NextLeaders (rechts)
Lybrae NextLeaders fungeert als een verlengstuk van uw organisatie, waarbij wij zorgen voor de nodige kennis en capaciteit en u verzekeren van expertise bij uw interim vraagstukken binnen het fysieke domein. Wij stellen u graag voor aan onze professionals die niet alleen qua expertise maar ook persoonlijkheid perfect passen binnen uw organisatie. Zo kunt u zich blijven concentreren op uw dagelijkse bedrijfsvoering en bent u beter in staat uw bestuurlijke doelen te verwezenlijken. Hierbij gaat oog voor mensen en resultaat samen: wij werken met bevlogen en inspirerende managers en projectmanagers met een brede kijk op zaken, gericht op pragmatische oplossingen. U kunt hen inhuren als tijdelijk vervanger, als extra capaciteit of als zwaargewicht bij complexe (verander) vraagstukken binnen het fysieke domein.
Ontdek hoe Lybrae NextLeaders uw organisatie kan versterken. Neem contact op met Joris Behagel, (aanstaand) directeur Lybrae NextLeaders.
Ben jij onze nieuwe nextleader?
Ervaren interim professionals die bij willen dragen aan een veilige en duurzame leefomgeving voegen wij graag toe aan ons warme netwerk. Passie voor het eigen vakgebied én voor het fysieke domein zijn echter cruciale voorwaarden voor een samenwerking. Kennismaken? Neem contact op met ons.
Zwolle, 28 februari 2023 – Lybrae Nederland, specialist binnen de fysieke leefomgeving, opent een nieuw kantoor in Zwolle om de noordelijke klanten van de organisatie beter te bedienen. Naast deze nieuwe locatie heeft Lybrae kantoren in Arnhem, Rotterdam, Eindhoven en Maastricht. Deze uitbreiding volgt op een succesvolle periode waarin de organisatie sterk is gegroeid, zowel in het aantal medewerkers als in het aantal klanten en partners.
Lybrae wordt geleid door een tweekoppige directie, Wouter Arkesteijn, directeur algemene zaken en Bas Bergmans, directeur commerciële zaken. “De opening van Lybrae vestiging Zwolle betekent voor ons dat we nog dichterbij onze klanten komen.” Zegt directeur commerciële zaken Bas Bergmans. “Hierdoor zijn we nog beter in staat om hun vraagstukken in kaart te brengen en de beste oplossingen aan te bieden. De ene keer betekent dit dat we een adviseur op locatie in zetten bij een klant. Op locatie werkt de adviseur aan diverse ruimtelijke of duurzaamheidsvraagstukken. De andere keer betekent dit dat wij het werk volledig uit handen nemen. Zo voeren wij voor diverse gemeenten het volledige casemanagement in eigen beheer uit binnen het vakgebied bouw. Om specifieke kennisvraagstukken op te lossen, faciliteren wij maatwerk opleidingen, masterclasses en trainingen voor medewerkers binnen het fysieke domein.”
Directeur algemene zaken van Lybrae Nederland (Wouter Arkesteijn): “De afgelopen jaren hebben onze medewerkers een belangrijke bijdrage geleverd aan de fantastische resultaten van onze organisatie. Mede door deze groei, zijn we nu in staat om deze belangrijke stap te zetten in de realisatie van ons meerjarenplan. En uiteraard zijn we daar als team heel trots op.” Lybrae realiseert zich dat een eigen kantoor in Zwolle, dicht bij de plek waar klanten zitten en medewerkers wonen, belangrijk is om aantrekkelijk te zijn als werkgever. “Medewerkers en klanten kiezen vaak voor ons vanwege onze visie, cultuur en betrokkenheid. Dat maakt het belangrijk dat we ook makkelijk fysiek bij elkaar kunnen komen in en rondom regio Zwolle.” Met het optuigen van haar vijfde kantoor in Nederland is Lybrae opnieuw een stap dichterbij haar gedroomde positie gekomen, als:
“dé autoriteit in het fysieke domein, waarbij Lybrae optreedt als kennispartner voor overheden met onze totale dienstverlening ‘Projecten’, ‘Advies’ & ‘Opleidingen’.”
De komende maanden zal Lybrae zich richten op de werving van het kantoorpersoneel en nieuwe adviseurs uit het fysieke domein die het team van Lybrae Zwolle gaan versterken. Werken bij Lybrae? Bekijk hier onze actuele vacatures.
Over Lybrae Nederland
Lybrae Nederland is opgericht in 2002 en inmiddels is Lybrae Nederland, de holdingmaatschappij van, Lybrae Consultants, Lybrae Omgevingsadvies, Lybrae Academie en Lybrae NextLeaders, uitgegroeid tot een volwaardige partner die overheden al vele jaren succesvol bij staat met kwalitatief hoogwaardige kennis-, capaciteits- en juridische oplossingen binnen de werkterreinen: Bouw, Milieu, Civiele Techniek, Ruimtelijke Ontwikkeling, Energie & Duurzaamheid en Bestuursrecht.
Weten wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen? Neem contact op met ons!
Het zijn korte, donkere dagen. De temperatuur daalt onder het vriespunt. Koning Winter staat weer voor de deur.
Zoals zoveel koersliefhebbers, heb ik mijn racefiets al een tijdje ingeruild voor de mountainbike. De weg (en uiteraard fietspaden) maken plaats voor bospaden en smalle singletracks. En ondanks de kou is het heerlijk crossen op zondagochtend. Helemaal als de zon schijnt en de dauw over de velden optrekt. Lekker het hoofd legen. ‘Ontspannen door in te spannen’ is mijn motto altijd geweest. Verder even helemaal niks. Jij, de fiets en de natuur. Door op deze manier bezig te blijven, houd ik mijn conditie gedurende de winter op peil en kan ik nieuwe koersdoelen stellen voor 2023.
Sportief gezien is mijn eerste doel, de toerversie van de Ronde van Vlaanderen. De absolute ‘hoogmis’ van de Vlaamse koersen – voor de kenners onder ons. Een eerste, concrete doel voor 2023. Dit vraagt ook om een degelijke voorbereiding. Weer of geen weer, goesting of geen goesting, getraind wordt er. Zo bereid ik me voor met een duidelijke focus op het doel en een afgestemd trainingsplan. Dan resten alleen de kilometers nog.
En zo is het vanuit zakelijk perspectief niet anders. In oktober zijn we gestart met de planning voor 2023. Altijd weer een hectische periode. De afsluiting van het huidige jaar en de voorbereidingen voor het nieuwe jaar. En daarnaast is december voor mij het ultieme moment om te reflecteren op het afgelopen jaar. Want, wat was het weer een bijzonder jaar. Het begin van een zinloze oorlog in Oekraïne, de krapte op de arbeidsmarkt, de nasleep van de coronacrisis, de energiecrisis, het tekort aan grondstoffen, de stijgende inflatie, de migratiecrisis, de (wederom) uitgestelde Omgevingswet en Wet Kwaliteitsborging (Wkb), de stikstofcrisis en de afschaffing van de bouwvrijstelling.
Wouter Arkesteijn
Daar tegenover staat dan weer de enorme bouwopgave om 100.000 woningen per jaar te realiseren in Nederland, conform het regeerakkoord. Wat een tegenstelling. Jan Rotmans – hoogleraar aan de Erasmus Universiteit – noemt het op zijn beurt een ‘poly-crisis’ tijdens het evenement ‘Krapte kansen op de Limburgse arbeidsmarkt’, waar ik bij aanwezig was. En zo zie ik het ook. De crises volgen zich in een onwaarschijnlijk tempo op. What’s next? Vraag ik me wel eens af.
Dat dit alles niet op de korte termijn wordt opgelost, ontslaat ons niet om een duurzame transitie in te zetten. Middels effectief (overheids)beleid, innovatieve technologieën en concreet gedrag. Ook wij, als Lybrae Groep, leveren een bijdrage aan een duurzame leefomgeving. Onze klanten worden elke dag ondersteund door onze professionals met het realiseren van duurzame oplossingen voor uiteenlopende vraagstukken binnen de fysieke leefomgeving. En ondanks alle maatschappelijke, economische en politieke ontwikkelingen in onze omgeving houden we koers. We stellen een ambitieus jaarplan op en maken onze kilometers.
“You can’t change the direction of the wind, but you can adjust your sails to always reach your destination”.
Één van mijn favoriete quotes. Deze wendbaarheid is kenmerkend voor onze organisatie. Alle collega’s leveren vanuit hun eigen vak, talent, betrokkenheid en drive een bijdrage aan de realisatie van onze doelen. En de weg waarop, die vinden we altijd. Hierdoor heb ik het volste vertrouwen in het nieuwe jaar. En met deze focus en mindset zal het op 1 april op de Vlaamse heuvels ook wel goedkomen.
Fijne feestdagen.
Wouter Arkesteijn
Directeur algemene zaken Lybrae Nederland.