Blog – Netcongestie: Hoe kunnen we samenwerken aan een duurzame toekomst?

In Nederland vertrouwen we al jaren op een stabiele en betrouwbare infrastructuur voor elektriciteit en gas. Maar, door (onder andere) de noodzaak om te stoppen met de gaswinning in Groningen en de ambitieuze klimaatagenda met als doel om in 2050 volledig van het gas af te zijn, is het voorgaande ineens niet meer zo vanzelfsprekend. De energietransitie vraagt namelijk om ingrijpende aanpassingen in zowel onze industrie als ook in onze huishoudens. En, wat is dan nodig om deze transitie mogelijk maken?

Deze blog is geschreven door Linda van Hees, Beleidsmedewerker Duurzaamheid bij Lybrae.

Duurzame energiebronnen
Elektrisch verwarmen lijkt een voor de hand liggende oplossing, zeker nu we weten dat steenkoolcentrales niet langer een duurzaam alternatief bieden. Er wordt volop ingezet op hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind. Tegelijkertijd zien we een explosieve groei in het gebruik van elektrische voertuigen, wat de vraag naar elektriciteit alleen maar verder opdrijft.

Hier botst onze ambitie op de realiteit: ons huidige elektriciteitsnet is namelijk niet berekend op deze razendsnelle toename in vraag. Dit leidt tot nieuwe uitdagingen zoals netcongestie. Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnetwerk de hoeveelheid opgewekte en gevraagde stroom niet meer efficiënt kan verwerken, waardoor er knelpunten ontstaan. Dit zorgt ervoor dat nieuwe bedrijven en woonwijken soms maanden of zelfs jaren moeten wachten om aangesloten te worden, waardoor de energietransitie vertraagt. Hoe kunnen we deze obstakels overwinnen en samenwerken aan een duurzame toekomst?

Wat doet de netbeheerder om netcongestie te voorkomen?
Netbeheerders in heel Nederland werken hard aan het versterken van het elektriciteitsnet. Verdeelstations worden uitgebreid en er komen nieuwe verdeelstations bij. Daarnaast worden de kabels tussen deze stations verzwaard. Maar alleen het verzwaren van het net is niet genoeg. We moeten ook ons energieverbruik slimmer aanpakken. Daarom onderzoeken netbeheerders de mogelijkheden van nieuwe contractvormen, vooral voor bedrijven, waarbij ze wel een aansluiting krijgen, maar tijdens piekmomenten het net niet extra belasten. Deze nieuwe contractvormen moeten echter eerst worden goedgekeurd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM), om ervoor te zorgen dat ze eerlijk zijn en geen concurrentievervalsing veroorzaken.

Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar opslagsystemen om pieken in opwekking op te vangen. Zo kijkt men naar grote containers vol met batterijen of door de teveel opgewekte energie om te zetten in waterstof wat op een later moment weer energie kan leveren. Op dit moment worden windmolens of zonnepanelen uitgeschakeld als er te veel energie wordt opgewekt, wat natuurlijk zonde is van de duurzame energie die kan worden opgewekt.

Wat kunnen gemeenten, bedrijven en inwoners doen?
De oplossing ligt niet alleen bij de netbeheerders; ook gemeenten, bedrijven en inwoners kunnen bijdragen aan het ontlasten van het elektriciteitsnet.

• Gemeenten en andere overheden kunnen een belangrijke rol spelen door inwoners en bedrijven te informeren en te ondersteunen bij duurzame oplossingen. Daarnaast kunnen zij het proces van vergunnen versnellen en zo efficiënt mogelijk inrichten voor nieuwe of uitbreidende verdeelstations en het verzwaren van het netwerk. Door in een vroeg stadium aan te geven welke plannen er zijn voor grootschalige opwekking en nieuwbouw, kunnen gemeenten ervoor zorgen dat de netbeheerder tijdig kan anticiperen op toekomstige behoeften.
• Bedrijven kunnen helpen door samen te werken op bedrijventerreinen en hun processen te herzien en waar mogelijk anders in te richten. Door energie-intensieve processen bijvoorbeeld ’s nachts uit te voeren, kan de piekbelasting op het net worden verlaagd. Ook kunnen bedrijven onderling afspraken maken om piekmomenten beter te spreiden. Grotere bedrijven doen er verstandig aan om bij uitbreidingsplannen direct in contact te treden met de gemeente en de netbeheerder, zodat hun plannen in de toekomst kunnen worden meegenomen.
• Inwoners kunnen dan weer een verschil maken door zelf duurzame energie op te wekken en deze direct te gebruiken. Door bijvoorbeeld de vaatwasser en wasmachine overdag aan te zetten als de zon schijnt, in plaats van ’s avonds. Ook het opladen van elektrische auto’s kan overdag als de zon schijnt of juist ’s nachts als er weinig andere processen stroom verbruiken.

Zijn de klimaatdoelen van 2050 wel haalbaar?
Als Nederland deze doelen wil behalen zullen we allemaal moeten samenwerken en verantwoordelijkheid nemen. Netbeheerders blijven de infrastructuur verbeteren en nieuwe vormen van netwerkgebruik mogelijk maken. Bedrijven werken samen om de vraag naar elektriciteit beter te verdelen en piekmomenten te verminderen om netcongestie te voorkomen. De Rijksoverheid ondersteunt deze inspanningen met beleid en regelgeving om nieuwe oplossingen en de verzwaring van het elektriciteitsnet mogelijk te maken. Door gericht te investeren in de toekomst van ons elektriciteitsnet en de energie-infrastructuur, zet de overheid de koers uit richting een klimaatneutraal Nederland.

Hoe Lybrae uw partner kan zijn in de energietransitie
Om deze ambitieuze doelen te bereiken is expertise en samenwerking onmisbaar. Lybrae biedt gespecialiseerde diensten aan op het gebied van energie en duurzaamheid en kan bedrijven, gemeenten en andere overheden ondersteunen bij het ontwikkelen en implementeren van oplossingen die passen binnen de energietransitie.

Zo voeren we projectopdrachten uit voor zowel Rijksoverheden als voor gemeenten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de begeleiding en het verzorgen van de rapportages voor de informatieplicht en het uitvoeren van energiecontroles voor onder andere supermarkten, veehouderijen en horeca ondernemingen. Daarnaast leiden onze projectleiders diverse duurzaamheidsprojecten uit op locatie bij onze opdrachtgevers, bijvoorbeeld bij bestaande of nieuwe woningbouwlocaties waar verduurzamingsmaatregelen worden getroffen. Wij nemen de verantwoordelijkheid vanaf de projectomschrijving tot aan het eindresultaat uit handen.